Rusya’da Marka; bir işletmenin mal veya hizmetlerini bir başka işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlayan, kişi adları, sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretlerdir.
Kısacası marka; bir şirketin ya da kişinin ürettiği ürünleri veya hizmetleri diğerlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir. Marka; tüketicinin hangi ürünü alıp, kullanacağına karar verme aşamasında yönlendirici bir işarettir.
Tüm dünyada üretim tekniklerinin gelişmesi ve yaygınlaşmasına paralel olarak Rusya Federasyonu pazarında da birbirine benzer ürün ve hizmetler artık çok daha kolay ortaya çıkabiliyor.
Bugün en üstün teknolojinin bile 6 ay içerisinde kopyalanabilmesi söz konusu. İşte bu ortamda, Türk firmaları Rusyada kendilerine orijinal ürün ve hizmetlerle yer edinmeye çalışıyorlar, pazar paylarını artırmak ve Rusya dad aha fazla müşteriye ulaşmak için yeni model ve ürünler oluşturma yoluna gidiyorlar. Bu noktada büyük emek ve harcamalarla oluşturulan yeni ürün ve modellerin taklitlere karşı korunması daha da büyük önem taşıyor.
Yurt dışında markanızın zamanında korunması işinizin korunmasıdır!
Firmalarımızın yüklü bir emek ve harcamayla oluşturduğu bu ürünler birileri tarafından taklit edilerek haksız bir rekabet yaratılıyor, ürün ve firma prestij kaybına uğruyor. Özellikle tekstil, hazır giyim, mobilya, makine ve gıda gibi sektörlerde yani ürünün görselliğinin öne çıktığı alanlarda, endüstriyel tasarımların Rusya da korunması en az onların oluşturulması kadar önemli oluyor.
Bu korumanın Rusya da yasal yoldan sağlanmasının tek yolu ise tescil belgesinin alınması.
Yeni ürünler ,desenler , modeler , vb. gerçek sahipleri tarafından tescil ettirilmedikleri takdirde Rusya da karşılarına ciddi bir taklit sorunu çıkıyor. Örneğin, Rusya piyasasında çok tutulan bir tekstil ürünün deseni kolayca başkaları tarafından alınıp uygulanabiliyor. Bu deseni yaratan firma eğer endüstriyel tasarım tescil belgesine sahip değilse, taklitleri seyredip, üzülmekle yetiniyor. Fakat tescile sahip bir firma, hakkını yasal yoldan arayarak, hem zararını tazmin etme yoluna hem de benzer olayların bir daha yaşanmaması için örnek bir çalışma yoluna gidiyor.
Özellikle aynı sektörde faaliyet gösteren firmalar birbirlerinin çalışmalarını çok yakından takip ediyor. Taklit sorununun en yoğun yaşandığı yerlerden biri de fuarlar oluyor. Herhangi bir sektörel fuarda yeni ürünlerini sergileyen firma, kısa bir süre sonra beğenilen ürünlerinin benzerlerini piyasada görebiliyor. Rusya’da ki rekabetin yanı sıra uluslararası pazarlara açılan ya da açılmayı hedefleyen firmaların da bu yeni arenaya hazırlıklı olması gerekiyor. Bu konuda en ciddi örnekler yurt dışı fuarlarda yaşanıyor. Geçtiğimiz yıllarda aralarında Türk firmalarının da bulunduğu bir grup işadamı Fransa’da katıldıkları bir fuarda taklitçilik suçlamasıyla gözaltına alınmış, uzun süren hukuki mücadeleye girmek zorunda kalmışlardı.
Taklitlerle uğraşmak büyük zaman ve para kayıplarına yol açmanın yanı sıra çoğu kez firmaların ticari itibarlarını ve faaliyetlerini de olumsuz yönde etkiliyor. Firma tarafından, piyasadaki kötü örnekler, taklitler “Bana ait değil” dese bile tüketicinin bunu anlaması, duyması kolay olmuyor. Yeni ve özgün tasarımların tescil yoluyla koruma altına alınmaması durumunda aslında tasarımcı kendi hakkını taklitçilerle paylaşmış oluyor. Haksız rekabete, haksız kazanca ses çıkarmamış oluyor. Örneğin, dekoratif ürünler üreten bir firmanın ürünleri çok beğeniliyor, satışlar çok iyi. Bir süre sonra taklitleri piyasada boy göstermeye başlıyor. Fakat, tasarım tescil belgesi yok ve başvuru için gerekli yasal süreyi kaçırmış. Taklitler o ürünler kadar güzel değil, maliyetleri daha düşük, kalitesiz ve daha ucuza satılıyor. Sonuçta tasarım sahibi firmanın satışları düşmeye başlıyor. Bu konuda hizmet veren profesyonel bir hukuk firmasıyla çalışması işleri büyük ölçüde kolaylaştıracak. Tescil öncesi yapılacak araştırmalar, ürünün tescil kriterlerine uygunluğunun araştırılması, tescil için gerekli başvuru evraklarının hazırlanması, yasal sürelerin iyi takip edilmesi gibi unsurların profesyonel bir ekip tarafından incelenip, işlemlerin gerçekleştirilmesinde yarar var. Yasal çerçeve taklit yoluna başvuranlar hakkında ağır cezai ve hukuki yaptırımlar içeriyor. Milyonlarca dolarlık para cezalarının yanı sıra, ürünü taklit edilen firmanın zararının tazmini, taklit ürünlere el konulması, toplatılması, taklitçi firmanın kapatılması, ticaretten sureli veya süresiz men edilmesi, taklit yapan firmanın basın yoluyla kamuoyuna açıklanması gibi yaptırımlar hukuki korumanın getirdiği hakların bir bölümüdür.
Rusya Federasyonunda marka tescili neden gerekli?
Marka tescilinin ne olduğu ve firmaya neler kazandıracağının yanında marka tescilinin yapılmadığı durumlarda neler kaybedileceğinin de anlaşılması gerekmektedir. Türkiye’deki firmaları gözlemlediğimiz zaman, çoğunun düşüncesi; olabildiğince çok ürünü Rusya da satmak. Yöneticiler sadece ticari hareket ederek başarılarını Rusya ya yapılan satış miktarına göre ölçmektedirler.Herhangi bir zorlukla karşılaşmadan ihraç ettikleri ürünlerin günün birinde ,ansızın gümrüklerde tutulup, Rusya pazarına sokulmadığını görünce marka değerinin önemini ancak o zaman anlamış oluyorlar. Geç fark edilen bu durum ise ihracatçıları hem maddi hem de manevi kayba uğratmaktadır.Türk üreticiler Rusya da uzun senelerdir birlikte çalıştıkları distribütörler ya da ürünlerinin kalitesini ve satış potansiyelini fark eden girişimcilerin markalarının tescilini alıp, ürünlerin Rusya ya girişini engellemesiyle karşı karşıya kalabiliyorlar. Son yıllarda sıkça karşılaşılan bu durum, Türkiye’deki firmaların yurtdışı marka tescilini Rusya’da ki yatırımın ilk ayağı olarak görememelerinden kaynaklanıyor. Bize göre, Rusya da yüksek maliyet gerektiren pazar araştırması ve diğer işlemlerden önce yatırımları güvence altına alacak Rusya marka tescilinin yapılması gerekiyor. Aksi takdirde Rusya da markanın ve ürünlerin potansiyelini fark eden girişimciler uzun süre beklemiyorlar. Bu konuya vereceğimiz en güzel örneklerden biri Türkiye’nin önde gelen firmalarından birinin başına gelenler. Sorun Türk firmasının, yıllardır Rusya da çalıştığı distribütörün markanın tescilli olmadığını fark etmesi ve daha sonra markayı kendi adına tescil ettirmesiyle başlıyor. Distribütör Rus firması, her şeyden habersiz olan Türkiye’deki firmanın yolladığı ürünlere, kaçak olduğunu iddia ederek gümrüklerde el konulmasını sağlıyor. Türk firmasının gereksiz ve pahalı olarak gördüğü yurtdışı marka tescil masraflarına katlanmaması, daha sonra markasını geri alabilmek için verdiği savaşta 200 bin Dolardann farzla harcama yapmak zorunda kalmasına neden oluyor. Ancak, bu tür sorunlar ortaya çıktıktan sonra yapılan hukuki mücadele ve harcanan bedele rağmen her zaman başarı elde edilemiyor. Zaman ve markanın prestij kaybı ihracatçıya daha pahalıya mal olabiliyor. Yazının başında da belirttiğimiz gibi, Rusya da herhangi bir yatırıma başlamadan önce yatırımın ilk ayağı olarak markanın Rusya Federasyonunda tescil edilmesini öneriyoruz. Böylece daha sonra yapılan yatırımlar güvence altına alınmış oluyor. Buna en güzel örnek olarak, ABDli üretici firmalarının Rusya da ürünlerini pazara sürmeden en az 2 yıl önce markalarını tescil ettirmelerini gösterebiliriz. Kaynak rusyanet.
Rusya’da marka tescili iki sebepten önemli:
1. Marka tescilinin kendi başına önemi
2. ikinci madde ise apayrı bir avantaj, Rusya’da marka tescili yapan ihractçi Türk firmaları, Rusya’da yapacakları tanıtım ve açacakları ofis giderlerinin (kira yardımı dahil), %70’e varan bir bölümünü devlet geri alabiliyorlar.
Peki, Rusya’da marka tescili nasıl bir süreç ve nekadar bir bütçe gerektiriyor:
Rusya’da 55 farklı sınıfta marka tescili yapılması mümkün. (Firmanın ürün ve hizmetlerini kapsayan sınıflar seçilmeli, genellikle bir, iki ya da üç sınıf o firmanın hizmet gösterdiği alanları kapsıyor).
Başvuru yapıldıktan sonra bir seneyi bulan bir araştırma süresi var. Eğer markanız ve logonuz tescilli değilse, ve muallak bir durum söz konusu değilse (markanız üzerine bir kayıt veya benzer logo durumu), 1 sene sonra marka tescili alınıyor.
Peki Rusya’da marka tescilinin bedeli nedir?
Bu işin bedeli, yaklaşık 3.000 dolardır. 1.500 doları başvuru aşamasında, 1.500 doları da tescil işlemi sırasında.
Bir de son olarak şu iki noktayı vurgulamakta fayda vardır, ihracatçı şirketler için Rusya’da marka tescil bedelinin de %60 oranında destek görüyor devlet tarafından. Tanıtım ve kira destekleri içinse tescil başvurusunun yapılmış olması yeterli.